Günümüzde internet dünyası sürekli değişen ve gelişen bir düzene sahiptir. Bu anlamda gerek kullanıcılar gerek internette hizmet sunanların bu gelişimlere ayak uydurması gerekir. Bu ayak uydurma sürecine en büyük katkıyı yazılım dilleri sunmaktadır. Bunlarda en önemlilerinden olan JavaScript, sektörün duyduğu tüm ihtiyaçları büyük ölçüde karşılamaktadır. Uzun yıllar önce yaratılmış olan JS, günümüzde birçok web sitesinin ihtiyacını karşılamaktadır. Bu kapsayıcılık bu alana yeni girmek isteyenlere “JavaScript ile neler yapılabilir?” sorusunu sordurmaktadır. Sorunun cevabına yazıda ulaşabilirsiniz.
JavaScript
JavaScript, 1995 yılında Brendan Eich tarafından 10 günde oluşturulmuş bir yazılım dilidir. Çok paradigmalı bir yapısı bulunan bu dilde; nesne yönelimli, fonksiyonel ve imperatif programlama prensipleri bulunmaktadır. Sahip olduğu özelliklerle sadece kullanıcı taraflı değil sunucu taraflı olarak da çalışılabilmektedir.
Dilin ilk sürümleri sınırlı işlevlere sahip durumdaydı. Zaman içinde kendini geliştirmiş ve günümüzde en çok kullanılan yazılım Zaman içinde kendini geliştirmiş ve günümüzde en çok kullanılan yazılım dili olmuştur. İlk ismi Mocha olarak belirlenmiştir. Dilinin ismi ise Mona olarak belirlenmiştir. Zaman içerisinde son hali olan JavaScript ismini almıştır. Şu an kullanılan birçok web sitesinin yapısında JavaScript yazılımının etkisi bulunmaktadır. Bunda JavaScript’in diğer yazılımlara göre çok daha kullanışlı olması oldukça etkilidir. En kullanışlı özelliği olarak hızı ve aynı anda birbiri ile ilişkisi olmayan işlemlerin kolayca yapılabilmesi gösterilmektedir. Her işlem için ayrı kod yazım sürecine gerek duyulmaması web geliştiriciler için JavaScript’i ilk tercih haline getirmiştir.
Projelerde, tasarımlarda yer alan bazı bölümler JavaScript kullanımını zorunlu hale getirebilmektedir. Örneğin tasarımda front-end bölümü olacaksa mutlaka JavaScript yazılımından destek almak gerekir. Çünkü back-end bölümünde değişik bir dil kullanmaya çalışıldığında, geliştiricilerle ilgili durum zorlaşmaktadır. Bunun ortadan kaldırılması için ortak bir dil kullanımı gereklidir. JavaScript ile projenin tamamında ortak dil ile oluşturma gerçekleştirilir. Bu da geliştiricilerin birbiri ile uyum içinde olmasını sağlamaktadır.
JavaScript’in Kullanım Alanları
JavaScript, dinamik web sitelerinin ve mobil uygulamaların çoğunda kullanılmaktadır. JavaScript ile mobil uygulama geliştirmek için React Native framerwork yapısına ihtiyaç duyulmaktadır. Masaüstü uygulama geliştirmek için ise Elecktron framework yapısına ihtiyaç vardır. Her iki özellik de geliştiriciler tarafından oldukça tercih edilmektedir. Programlama dilinin bu anlamda çok yönlü olması JavaScript üzerinde uzmanlaşmış kişiler için büyük kolaylıktır. JS ile web sitesi ile kullanıcının etkileşim içinde olması sağlanmaktadır. JavaScript’in kullanım alanlarını şöyle sıralayabiliriz;
- Alışveriş sitelerinin oluşturulması,
- Alışveriş sepeti bölümünün oluşturulması,
- Postlara yorum yapabilme,
- Web sitesini kullanan kullanıcıya mesaj iletme işlemi,
- Haber sitelerinde yana kayan haber tasarımlarının yapılması,
- Haber sitelerindeki açıklama ve başlık bölümlerinin oluşturulması,
- Web tabanlı oyunların oluşturulması,
- Web kullanıcılarının butonlara tıklamasının sağlanması,
- İnternet sitesinde form doldurulurken eksik ya da yanlış bilgi girildiğinde hata vermesi şeklinde söylenebilir.
Javascript Kullanmanın Faydaları Nelerdir?
JavaScript yazılım diliyle oluşturulan frameworkler, site ve uygulama oluşturma işlemlerinin hızlı ve kolay şekilde hallolmasını sağlamaktadır. Bu framework’ler; JQuery, Vue, Angular, React ve Node olarak sayılabilir. Özellikle React ve Vue bu anlamda en iyi JavaScript tarafından geliştirilen framework’lerdendir. JavaScript ile neler yapılabildiğini şöyle sıralayabiliriz;
- Aynı anda birden fazla işlem halledilebilmektedir.
- Kolay öğrenilir. Diğer yazılımlara göre JavaScript’in daha yalın bir dili vardır.
- Web geliştiricilerin kod yazma sürecinden büyük ölçüde kurtarmaktadır. Sıfırdan kod yazma durumunu azaltmaktadır.
- Hızlı ve kullanışlı bir yazılım dilidir. Özellikle Vue ve React kullanıldığında az kod ile çok iş halledilebilmektedir.
- Sistem içerisindeki hataların tespitinde diğer programlara nazaran çok kullanışlıdır.
- HTML durağan bir yapıya sahiptir. JavaScript HTML’yi daha canlı ve etkin hale getirmek için kullanışlı bir yazılım dilidir.
Günümüzde özellikle iletişim kurmak, bir şeye müdahale edebilmek oldukça önemlidir. Günümüz kullanıcıları bir uygulama ve sitede etkileşim kurabilmeyi, hatta kimi zaman kontrol edebilmeyi istemektedir. Siteler bu nedenle, kullanıcıların bu ihtiyacını karşılayabilecek eklentileri sitelerine eklemelidir. İşte JavaScript yazılım dili, sunulan framework’ler ve geliştirmelerle sitelere bunları sunmaktadır. Diğer yazılımlara göre bu fikri ön planda tutmasıyla bir adım önde olmuştur.
JavaScript’in sayılan tüm özellikleri kazanç ve kolaylık sağlamaya yöneliktir. Yine de bu yazılımı kullanırken dikkat etmek gerekir. Dikkat edilmesi gerekmesinin nedenleri şunlardır:
- Açıklara karşı zayıf bir dildir.
- Her seferinde farklı tarayıcı ve cihazlar tarafından desteklenmeyebilir.
- JavaScript kodları oldukça büyük kodlardır.
- Farklı cihazlarda farklı çalıştırılması durumunda tutarsızlıklar ortaya çıkabilir.
- Zararlı kodların çalıştırılması için kullanılma ihtimali bulunmaktadır.
Bu gibi durumların yaşanmaması için yazılım dilinin kullanımına dikkat etmek ve buna göre önlem almak gereklidir.
Bir Web Sitesine Javascript Nasıl Eklenir?
Web sayfasına JavaScript kodu ekleyebilmek için belli adımları gerçekleştirmek gerekmektedir. Bunun için kullanılması gereken bir etiket vardır. Bu etiket <script> etiketidir. HTML’ye JavaScript eklemenin iki yöntemi vardır. Bunlar;
- JavaScript’i HTML dosyasına ekleme işlemi,
- JavaScript kodunun ayrı bir dosyaya konularak ekleme işlemidir.
JavaScript’i HTML dosyasına ekleme işlemi
HTML dosyasına ekleme işlemi şu şekilde yapılmaktadır.
- <head> ve <body> etiketleri arasında.
Belirtilen bu iki etiketin arasına <script> </script> etiketlerini kullanarak yazdığınız tüm JS kodunu içinde kapsayabilirsiniz. Bu etiketleri kullanarak kodları eklemeniz mümkün.
JavaScript kodunun ayrı bir dosyaya konularak ekleme işlemi
Eğer kullanılan JavaScript dili birden fazla sayfada kullanılacaksa, JavaScript kodlarını farklı dosyada tutmak daha avantajlıdır. JavaScript kodları ayrı dosyada tutulduğunda kod okunabilirliği ve bakımı kolaylaşmaktadır. Bununla birlikte önbelleğe alınan bu dosyalar, sayfaların yüklenme süresini kısaltır. Bu da sitenin performansının artmasını sağlamaktadır.
JavaScript kodlarını ayrı dosyada tutmak ayrıca arama motorlarındaki durumu da olumlu etkilemektedir. Çünkü arama motorları HTML dosyalarında gereksiz kodların bulunmaması ve o dosyaların hızlı olmasını istemektedir. JavaScript kodlarının harici dosyadan çağrılması arama motorlarında sitenizin daha iyi konumda olmasını sağlayacaktır.
